Wantrouw de Wetenschap

Moet de basis van wetenschap vertrouwen zijn?
Volgens Denny Borsboom, universitair docent methodenleer bij de UVA moeten we de wetenschap wantrouwen. Met deze uitspraak tijdens zijn lezing op het universitaire lezingen-platform Spui 25 gooide Borsboom de knuppel in het hoenderhok.

Dat wantrouwen begrijp ik wel. Wetenschappelijk onderzoek is voor mij altijd verweven geweest met cultuur, historische tijd, plaats, persoonlijke ideologische opvattingen, pragmatische/praktische overwegingen, de beloning, en steeds vaker met politieke en industriële belangen. Een onderzoeksvraag komt vaak voort uit iemands persoonlijke interesse of is in het belang van de opdrachtgever. Ook leiden verschillende methoden en de kwaliteit daarvan, tot verschillende resultaten. Een kwantitatief onderzoek levert bijvoorbeeld vaak andere gegevens op dan een kwalitatief onderzoek.

Het was koren op mijn molen,  dit uitdagende statement om te wantrouwen, want zelf

Hypotheekrente

Freek de Jonge was op zijn  oudejaarsconferentie van  1 januari 2012 niet mis te verstaan over zijn kritiek op de steeds individualistischere houding van de Nederlander in 2011  die nergens meer verantwoordelijkheid voor lijkt te willen nemen.
Hij voerde o.a. de hypotheekrenteaftrek ten tonele. Hoewel
een groot aantal bij navraag, die aftrekmogelijkheid niet ok vinden, resulteert dat niet in een gemeenschappelijk initiatief van een statement, volgens mij was dat de strekking van zijn verhaal. Men kiest ervoor te blijven profiteren van deze regeling.

Hoe zou dat statement eruit kunnen zien?

Op de jaaropgave van 2011 domweg deze aftrek niet opvoeren maar met een verzoek aan de belastingdienst om het extra ontvangen bedrag aan een nader door uzelf gedefinieerd doel te besteden.

Weg met de lethargie en halfslachtigheid. Volgens mij zou dit heel Nederland in beweging zetten!

Salsa

Ik heb het gedaan! Wat?  Nou eh..., salsa....

Hoezo...?

Nou verleden week ben ik naar de salsa-dansschool gegaan voor een salsacursus voor beginners

Maar eh, ben je niet een beetje te oud daarvoor?

Nou in de eerste instantie vond ik van niet. Ik ben gek op dansen!  Maar  de instructie en atmosfeer waren inderdaad op jongeren gericht.
Het is niet leuk,
om te merken dat jij opvalt door je leeftijd. Elke keer neem ik mij voor me er niets van aan te trekken, maar het lukt me niet zo goed.
Ik word onzeker van die leeftijdssignalen.
Ik ga ook niet meer terug, hoewel ik eigenlijk dolgraag wil dansen.

Maar daar kan je toch boven staan?
Tja, volgens Sartre en zo, ben ik inderdaad vrij, maar ik voel dat toch niet zo.
Misschien lukt het als je blaakt van zelfverzekerdheid en geen vlekjes op je ziel hebt. Die mensen zijn er inderdaad, maar hoeveel? Anders zou niet iedereen er van alles aan doen om er zo jong mogelijk uit te zien.

Zoals ik de filosoof Foucault  (Shilling, Chris 1993) begrijp, zegt hij dat het lichaam is ingebed in verschillende maatschappelijke- en politieke discoursen. Hij vindt dat het lichaam de centrale plek voor de uitoefening van deze microphysics of power is. Via de materialisering van macht in de vorm van instituties die het lichaam ingrijpend disciplineren wordt het ook sociaal gepositioneerd, stelt hij. Deze lichaamsregimes pakken met name negatief uit voor vrouwen. Wel heeft men een beperkte macht om via het discours tegendruk te geven. Zo wordt het lichaam een gezamenlijk sociaal geconstrueerd produkt. Foucault erkent de ongelijkheid in machtsstructuren binnen het discours.

In het taboe op ouder worden zien we zo'n voorbeeld van deze disciplinering. Ouderen doen er alles aan om jong te blijven, dus om hun lichaam aan disciplinerende regimes te onderwerpen maar helaas, de veroudering is uiteindelijk toch niet tegen te gaan vanwege natuurlijke wetten die men het liefst wil ontkennen. Omdat de sociale positionering van ouderdom in onze maatschappij negatief is, is het  niet altijd  makkelijk voor ouderen om daarboven te staan.

Tijdens mijn salsa-les had ook ik daar een beetje last van.

Het Medisch Circuit

De afgelopen maanden was ik een aantal keer in het ziekenhuis vanwege toenemende beroerdheid door allergie-aanvallen. Mijn slijmvliezen van mijn luchtwegen zijn blijkbaar in de loop der tijd op hol geslagen door prikkels uit de lucht. Ik reageer er steeds heftiger op en voel dan paniek, omdat ik geen adem meer kan halen.

Nooit gerookt dus dat kan het niet zijn. Maar wel woonachtig in een straat en buurt  met een hoge mate van luchtvervuiling waardoor er een aannemelijk verband bestaat met Astma en COPD-gevallen.
Niet alleen mijn longen protesteerden echter, maar ook de slijmvliezen die tot het medische KNO-domein behoren.

Na een
bevestigende diagnose en aanvullende medicatievoorschriften, voelde ik me lichtelijk aangeslagen. Ik vertelde de specialist dat mijn huisarts als antwoord op mijn vitamine D tekort een medicijn had voorgeschreven, waarover ik bij nader onderzoek mijn twijfels had gekregen en ik het daarom niet innam. Ik had dus nog steeds een vitamine D tekort en vroeg of er een verband kon zijn met mijn immuunsysteem.  Zij leek wat geïrriteerd en haar antwoord was: ' U moet altijd doen wat uw huisarts u voorschrijft'.

Ik was niet voorbereid op deze opstelling van een jonge arts, die zich anno 2012 zo autoritair en alwetend opstelde. Het zegt veel over de culturele context, waarbinnen het medisch circuit al decennia lang een onaantastbare plaats heeft en zich een superieure houding meent te kunnen veroorloven, die niet aansluit op de veranderde sociale verhoudingen en culturele praktijken.

In de medische antropologie onderzoekt men de gebruiken, gedragingen, houdingen, symbolen en de ideeen in de medische praktijk. Een voorbeeld daarvan is dat men de kennis van een medicus niet  ter discussie stelt. Door het informatietijdperk en de gewijzigde sociale verhoudingen  is de claim van alwetendheid door de wetenschap echter allang niet meer vanzelfsprekend. Zo merk ik bijvoorbeeld, dat het debat over de gevolgen van vitamine D-tekort niet definitief is beslecht in het voordeel van de formeel geaccepteerde geneeskunde. Er zijn tal van onderzoeken naar de functie van vitamine D met heel verschillende uitkomsten.  De manier waarop wetenschappelijk onderzoek gevaloriseerd wordt, is voor mij vaak niet steekhoudend genoeg.  Culturele subjectiviteit en industriele en politieke belangen spelen heel vaak  een rol in wetenschappelijk onderzoek

Toch beroept het medische circuit zich nog al te vaak op deze claim van autoriteit. In het boek Onzekerheid Troef, Het betwiste gezag van de wetenschap,  onder redactie van Huub Dijstelbloem en Rob Hagendijk (2011) stelt men deze positie van de wetenschap aan de orde. Duidelijk wordt de ten onrechte geclaimde superioriteit van de wetenschap.

Jammer, die autoritaire reactie van mijn specialist.  Het gevolg is dat patiënten zich in de steek gelaten  voelen. Zowel op  empatisch  als op inhoudelijk nivo voelde ik mij door deze arts niet serieus genomen. Terwijl ik al genoeg te verstouwen had met mijn nieuwe kwetsbare status!

Bezuinigingen, het hart uit mijn buurt

Het is januari 2012.
Op de deur van het Wijksteunpunt in mijn Spaarndammerbuurt lees ik dat de bewonersondersteuning verhuisd is naar een heel andere kant van de stad. Ik kijk naar binnen, het ziet er verlaten uit!

Toen ik er half december langs ging voor een woonvraag hing er een chaotische en nerveuze stemming. Mijn komst was op het verkeerde moment. Er heerste anarchie en onrust.
Stichting Dock had het moeten afleggen tegen de voor 2012 aangestelde ABC-alliantie, een samenwerkingsorganisatie van Akros, buurtparticipatie en Combiwel. Medewerkers zouden hun vertrouwde werkplekken in de buurt verliezen. Niemand wist wie ontslagen zou worden en wie er zou blijven. Niemand kon mij helpen.

Het is januari 2012
Ik heb mij
voorgenomen om te gaan sporten, ook al is het niet echt mijn 'ding' en surf op het web om te zoeken.  In oktober 2011 had ik de website van stadsdeel West afgestruind, maar kon geen enkele sportaktiviteit ontdekken. Wel wat namen van de sportbegeleiders en emailadressen. Ik belde toen het stadsdeel, maar ook de medewerkster zocht met me mee en constateerde dat ik gelijk had. Toen de sporthal gebeld. 'Nee, voor ouderen was er niets meer, bezuinigingen!'
In december las ik de buurtkrant en vond de volgende krantenkop; 'senioren wegbezuinigd uit van Hogendorphal'. Toch surf ik nu nog een keer naar de website. Want had ik geen oproep van onze stadsdeelvoorzitster gehad voor een gratis fittest voor 50-ers? Dan moest er inmiddels toch aansluitend sportaanbod zijn, anders heeft zo'n initiatief geen enkele zin.  Maar hoe ik ook zoek, er is niets te bespeuren!.

Het is januari 2012
Ik loop naar buurthuis de Horizon. Ik vraag naar een overzicht van activiteiten, want ik wil sporten. 'Hebben we niet mevrouw, misschien op internet'. Ik zie nieuwe gezichten en vraag waar iedereen is. 'Ontslagen, mevrouw, wij hebben het overgenomen. Maar we weten verder nog niet hoe het werkt hier hoor, dat zijn we nog aan het uitzoeken. Dus over sporten kunnen we u niets vertellen'.
Ik loop naar huis en ben ontsteld. Ontslagen! Is dit gecommuniceerd aan omwonenden en is er een afscheidsgelegenheid geweest? Hoe zouden die mensen behandeld zijn? Mijn indruk was: 'zeer onzorgvuldig'!

Het is januari 2012
Ik surf naar buurthuis de Waterval op internet. Daar hadden ze ook gymnastiek en dergelijke.
Maar de Waterval blijkt afgeserveerd te zijn; het is gesloten. Opnieuw voel ik ongeloof. Weer een leuke plek weg en... dus ook geen sport. Dan kijk ik bij de Horizon. Er staan alleen nog een paar onbeduidende niemendalletjes bij de activiteiten, maar... geen sport.

Het is januari 2012
Ik zucht... Ik kan dus niet in de buurt gaan sporten. Ik denk velen met mij. Het stadsdeelinitiatief voor de fittest  is misleidend. Wat wilden ze daarmee? Daar ga ik dan met mijn goede voornemen. De particuliere sportaanbieders, de fitnesscentra, zijn voor mij te duur.  Ik weet dat naast prijs, afstand voor mij doorslaggevend is. Dat geldt zelfs voor vriendschappen, blijkt uit onderzoek. Even naar je vriendin op de hoek, gaat nu eenmaal makkelijker dan drie kwartier fietsen, helemáál in de winter en in het donker.

Het is januari 2011
Ik loop mijn bibliotheek binnen in de Spaarndammerstraat. Ik zoek een boek en wil de krant lezen. Het is druk aan de leestafel. Ik pak de Mugkrant van december 2011 en lees het volgende: 'Kaalslag onder Amsterdamse organisaties'. Er worden vele voorzieningen genoemd, waaronder bepaalde buurthuizen, een blindenbibliotheek en waarachtig, het is niet waar, de bibliotheek Spaarndammerbuurt.  Met pijn in mijn hart kijk ik naar de lezers. Straks niets meer dus!

Voor mij heeft de bibliotheek ook een sociale en psychologische functie. Alleen al het feit dat ik er naar toe kan op loopafstand, geeft me het gevoel dat ik onderdeel uitmaak van mijn buurt. Een gevoel van 'belonging'.  Net als het psychologische verband tussen fysieke afstand en sporten, is er ook een psychologisch verband tussen fysieke afstand en boeken lenen. Dat geldt al helemaal voor ouderen, gehandicapten en nieuwkomers. Als zij naar elders moeten voor hun boeken, telt echter niet alleen de afstand, maar ook zijn er praktische belemmeringen. Hetgeen de psychologische tegenzin versterkt. De leescultuur van de Spaarndammerbuurt en ook die van mezelf zal drastisch veranderen.

Het is januari 2012
Ik loop wat rond en voel me bedrukt. Het hart uit de buurt en ook een beetje uit mij!
Waar gaat deze afbraak naar toe? Van belonging naar ontheemding?.

United | Playing For Change

Thermoskan

Afgelopen zomer kocht ik in  het oosten van het land bij de bekende kampeerartikelenzaak 'Obelink' een thermoskan die helemaal naar mijn zin was. Ik nam hem mee naar huis en al snel werd hij ingewijd. Ik was gewend om in al mijn thermoskannen een thee-ei te gebruiken en deed daar dan kruidenthee in.
Hetzelfde deed ik al enkele maanden met de nieuwste thermoskan. Hij beviel me uitstekend.
Een paar weken geleden hoorde ik plotsklaps een harde beng in de keuken. Het was een diep zwaar geluid en erg beangstigend.
Ik ging kijken en zag de kan op het aanrecht staan. Er leek niets aan de hand. Toen ik er in keek, bleek de binnenwand in duizend stukjes.

Mijn kan was domweg ontploft. Waarschijnlijk geveld door mijn thee-ei, terwijl het jarenlang goed was gegaan.

De beleving van een psychose

Afgelopen zondag 8 januari sprak Wim Brands in het programma boeken met twee van de drie auteurs van het boek'"Tegen de Tijdgeest". Ook was  Ed Brand aanwezig, de uitgever  van het boek en GZ-psycholoog.

In 'Tegen de Tijdgeest'  kijken bedrijfseconoom Daan Muntjewerf, socioloog Egbert Tellegen en kunsthistoricus Huub Mous terug op de psychose die zij op jonge leeftijd doormaakten. Volgens de auteurs is er bij de behandelende psychiaters en hulpverleners onvoldoende belangstelling en begrip voor de geestelijke crisis, (de inhoud van de psychotische ervaring) waarin hun patiënten verkeren.

De verbandlegging tussen persoon, ziektebeeld en de omstandigheden is in de psychiatrie nog steeds niet vanzelfsprekend. Zo beziet Huub Mous zijn psychose uit 1966 – hij was toen 18 – in het licht van het verlies van zijn religieuze wereldbeeld. Daan Muntjewerf – hij was 24 toen hij een psychose kreeg – legt een verband tussen zijn psychose en een overdaad aan informatieve prikkels in het digitale tijdperk.

De drie auteurs hebben gemeen dat ze voor en tijdens hun psychose een sterke aandrang hadden om te schrijven. Egbert Tellegen schreef 21 schriften vol over zijn wereldbeeld van de sociologie, aangevuld met persoonlijke teksten. Ruim veertig jaar later schreef Daan Muntjewerf zijn, door God begeleide, ‘Heilig Manuscript’. Volgens de auteurs
is het een gemiste kans dat er bij de behandeling van een psychose volledig op het ziektebeeld wordt geconcentreerd. Er wordt vooral gekeken naar het disfunctionele hersenproces. Het verhaal, m.a.w. de zaken die de patient geestelijk bezighouden en de persoon blijven goeddeels op de achtergrond in de psychiatrie. Tellegen: 'Wat ik voor de opname opschreef is nog altijd het beste wat me kon overkomen. Dat was het begin van de genezing, maar het werd gezien als pathologie'.

Het verhaal van de mannen deed mij denken aan de module 'antropologie en psychiatrie' die ik indertijd heb gevolgd. Medische antropologie houdt zich bezig met de praktijken rondom ziekte en gezondheid binnen culturele constellaties. Ik kreeg college van mw. dr. P.I.M. van Dongen die o.a. 'Walking Stories, An oddnography of mad people's work with culture (2002) heeft geschreven'. Els van Dongen deed jarenlang onderzoek in een psychiatrisch ziekenhuis en tekende nauwgezet jarenlang de verhalen van de patiënten op. Zij was zich juist erg bewust van de onverschilligheid in de psychiatrie voor het inhoudelijke verhaal van de betrokkene. De mens die louter wordt gezien als een object waarop medicatie moet worden toegepast, en niet als lijdend subject dat aandacht en empathie verdient met een verhaal dat beluisterd en geduid moet worden. Van Dongen legt uit: 'When I went into the hospital, my aim was to study how people deal wit mental illness and how mental illness could be understood from the perspectives of the people themselves'.

Hoewel Els van Dongen de patiënten bezocht om naar hun beleving te luisteren, merkte zij gaandeweg dat zij nog veel meer leerde van de culturele noties die in de verhalen besloten lagen. Zij schrijft:  'In this book, I am not aiming at understanding madness or schizophrenia, I try to understand culture through madness. The underlying question is: wat can one say about a culture when one studies the story's and lives of mad people'.

We kunnen ons afvragen wat het concept geestelijke gezondheid inhoudt. Sommigen relateren het uitsluitend aan het handboek Diagnostic and Statistical Manual van de Amerikaanse Psychiatrie Associatie. Anderen menen dat geestelijke gezondheid in relatie staat tot een breed veld van problemen, zoals armoede, ontworteling, onderdrukking, geweld, uitsluiting, eenzaamheid, ouderen, vluchtelingen, migranten, kinderen en mishandelden in de brede zin van het woord. 
Bovendien is geestelijke gezondheid cultureel en sociaal bepaald. Wat de psychiatrie als een aandoening beschouwt, kan in een andere culturele context als normaal worden beschouwd. Cultuur, sociale, maatschappelijke en persoonlijke omstandigheden kunnen een onzichtbare druk uitoefenen. Cultuur kan ziek maken! Deze problemen werken in interactie met de individuele geaardheid op  het fysieke, mentale en sociale welzijn van personen, waarvan geestelijke gezondheid deel uitmaakt.

Het belangrijkste wat ik mij nog kan herinneren van de leerstof van de module 'antropologie en psychiatrie' en waarvan ik me bewust ben in het dagelijks leven, is dat onze maatschappij geneigd is psychische stoornissen als "abnormaal" te veroordelen, dus als een afwijking, en dat we daarmee ook de gehele persoon als gek wegzetten, met het gevaar van stigmatisering. Aan tafel bij Wim Brands zien we echter een aantal aimabele, gevoelige en intelligente mensen. Het raakte me wel om te moeten vernemen dat er sinds mijn studie nog weinig veranderd is in de  beperkte medische/technische benadering door de psychiatrie, ondanks de inspanningen van de medische antropologie en  mensen zoals Van Dongen. Gelukkig heeft de GZ-psycholoog Ed Brand dit weer opnieuw door de uitgave van het boek, onder de aandacht gebracht.

Een hoopvol nieuwjaar

Wat brengt het nieuwe jaar?

Ik hoop wat meer vertrouwen.

Ik wens dat iedereen toe!

En...blijf strijden, al word je nog zo moe!

Uitnodiging voor ondertekenen vuurwerkverbod op petities.nl

Zie mijn artikel van 31 december  2011.

Teken via "vuurwerkverbod"  de petitie:

http://vuurwerkverbod.petitie.nl/

---

Het recht op wonen

Afgelopen oktober blijkt minister Donner achter de coulissen een maatregel te hebben doorgedrukt waardoor de huren van sociale huurwoningen met 125 euro per maand zijn verhoogd. De maatregel is vrijwel niet in het publieke debat gekomen. Daarbij is bovendien de huursubsidie voor woningen duurder dan 350 euro per maand verminderd, dit terwijl er geen huurwoningen onder 350 euro meer bestaan. Door de huurverhoging zijn een aantal van de schaarse sociale huurwoningen boven de sociale huurgrens van zo'n 650 euro per maand uitgekomen en daardoor op de vrije markt beland. Deze nu vrije marktwoningen waren bovendien in hun soort de wat grotere van het totaal aanbod, namelijk zo'n 50 a 60 m2. De maatregelen hebben dramatische gevolgen.Het zijn
nu voornamelijk nog de piepkleine woningen die binnen de sociale huur vallen en omdat alle woningen met 125 euro zijn verhoogd, kost zo'n kleine woning van bijvoorbeeld 40 m2 nu gemiddeld tussen 500 en 650 euro. Bovendien betreft het de slechtere woningen in minder aantrekkelijke buurten, daar de betere zijn doorgeschoven naar de vrije markt.

Voor mezelf betekent het dat mijn hoop om ooit groter te kunnen wonen dan de 39m2 die ik nu heb, de grond in is geboord. Mijn huur zou acht- a negen honderd euro worden.  Dan is er geen geld meer om de vaste lasten te betalen.

Donner zegt met deze maatregel doorstroming te beogen. Ik begrijp niet wat hij daarmee bedoelt.
Vooralsnog is het gevolg van zijn besluit dat de betere huizen uit het sociale domein zijn verdwenen en de onaantrekkelijke zijn overgebleven. Bedoelt Donner met doorstroming dan gettovorming!  Het is nog niet zo lang geleden dat het politieke ideaal 'de gemengde woonwijk' was!.

Omdat de extreme huurverhoging ingaat bij het wisselen van eigenaar zullen huidige bewoners niet snel verhuizen.
Ook mij rest niets anders dan in mijn kippenhok te blijven wonen.

Wat zeg ik, 'sociaal'?
Of  a-sociaal!