Moet de basis van wetenschap vertrouwen zijn?
Volgens Denny Borsboom, universitair docent methodenleer bij de UVA moeten we de wetenschap wantrouwen. Met deze uitspraak tijdens zijn lezing op het universitaire lezingen-platform Spui 25 gooide Borsboom de knuppel in het hoenderhok.
Dat wantrouwen begrijp ik wel. Wetenschappelijk onderzoek is voor mij altijd verweven geweest met cultuur, historische tijd, plaats, persoonlijke ideologische opvattingen, pragmatische/praktische overwegingen, de beloning, en steeds vaker met politieke en industriële belangen. Een onderzoeksvraag komt vaak voort uit iemands persoonlijke interesse of is in het belang van de opdrachtgever. Ook leiden verschillende methoden en de kwaliteit daarvan, tot verschillende resultaten. Een kwantitatief onderzoek levert bijvoorbeeld vaak andere gegevens op dan een kwalitatief onderzoek.
Het was koren op mijn molen, dit uitdagende statement om te wantrouwen, want zelf
heb ik ook weinig vertrouwen in de wetenschap. In mijn onderzoek naar bepaalde medicatie en naar gegevens over de kwaliteit van voedsel, zie ik door de bomen het bos niet meer. Wetenschappelijke tegenstrijdigheden alom. Voortdurend speelt daarbij bij mij de vraag, door wie de betreffende onderzoeker betaald wordt, vanuit welke motivatie het onderzoek is uitgevoerd en welke manipulaties mogelijkerwijs hebben plaatsgevonden. Daarover straks meer. Omdat het om mijn gezondheid gaat en ik de wetenschap niet vertrouw, maak ik me zorgen om de foute keuzes te maken.
Borsboom benadrukte dat verwachtingen over het onderwerp het onderzoek aansturen en dat de resultaten vaak 'in the end' in de richting van de verwachtingen geleid worden, zelfs als resultaten de verwachtingen tegenspreken. Een beetje gemanipuleer hier, een beetje geschuif daar, betekent misschien niet gelijk frauderen, maar een frisse zaak is het niet. Herhalende onderzoeken geven lang niet altijd dezelfde resultaten. Negatieve resultaten worden niet gepubliceerd! Het komt veel vaker voor dan we denken.
Volgens Borsboom zijn mensen niet goed in staat om hun verwachtingen buiten te spel te zetten bij het beoordelen van bewijs en dit geldt ook voor de onderzoekers zelf'. Borsboom; 'Het wetenschappelijk spel is in de psychologie niet goed beveiligd tegen het bewust of onbewust verdraaien van de evidentie. Dat blijkt onder andere uit de recente fraudezaken.' Borsboom liet een fragment zien van Pauw en Witteman waarin Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie, beaamde dat verwachtingen over een onderzoek en ideologische opvattingen de data en interpretatie daarvan helpen bevestigen. Het kwam op mij over alsof zij dat niet zo'n probleem vond. Ik echter wel. Onze gezondheid, economie, voedsel, kortom ons leven is er mee gemoeid.
http://pauwenwitteman.vara.nl/Fragment-detail.1548.0.html?&tx_ttnews[tt_news]=22785&tx_ttnews[backPid]=116&cHash=7d5a829ecf0d3946fb2e441cd2b3c728
Nu hoeven we niet het kind met het badwater weg te gooien en alle onderzoekers op een hoop gooien. Natuurlijk zijn er in bepaalde wetenschappen eenduidige resultaten vastgesteld die tot fantastische ontwikkelingen en inzichten hebben geleid. Maar de hypothese, het ontwerp van een onderzoek en het daarmee samenhangende proces is altijd subjectief vanwege de hierboven genoemde factoren. En de verleiding van manipulatie van de gegevens is vanwege de belangen groot!
De eeuwenoude hardnekkige mythe van de objectieve alwetende wetenschap, de wetenschap als God, moet daarom worden doorgeprikt. Politici, en andere publieke woordvoerders die steevast argumenten aandragen op basis van wetenschappelijk onderzoek, het Sociaal Planbureau, de Gezondheidsraad, het Bureau voor Statistiek, etc. moeten we beslist wantrouwen. De Economische Wetenschap trekt gelukkig zelf al het boetekleed aan; ze zien dat hun beschouwingen domweg speculaties zijn; ze weten het gewoon niet!.
In een volgend bericht ga ik in op een verhelderend boek:
Onzekerheid Troef, het betwiste gezag van de wetenschap, van Huub Dijstelbloem en Rob Hagendijk (red) en andere auteurs, (2011)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten